Kościół Świętego Andrzeja w Eisleben

Kościół św. Andrzeja odegrał ważną rolę w historii reformacji. Nabożeństwa rzymskokatolickie odbywały się tu rano, a protestanckie popołudniami aż do lat trzydziestych XVI wieku. Marcin Luter wynegocjował to rozwiązanie z hrabiami Mansfeld, którzy trzymali się obu wyznań. Luter wygłosił cztery ostatnie kazania swojego życia z ambony w kościele św. Andrzeja. Drewniana ambona z początku XVI wieku, z której Marcin Luter wygłaszał swoje ostatnie kazania, wisi na filarze nawy głównej i od tego czasu nazywana jest jedynie „amboną Lutra”. Po jego śmierci ciało Lutra zostało złożone w St. Andreas przed przeniesieniem do Wittenbergi. Pierwsza wzmianka o kościele parafialnym na starym mieście Eisleben pochodzi z 1180 roku. Obszerną nową budowę kościoła rozpoczęto w XV wieku z chórem, a następnie nawą. Parter wieży, a następnie 1486. W latach 1714-23 dobudowano nadbudowę wież z podwójną kopułą. Nowy budynek odzwierciedlał bogactwo mieszkańców Eisleben, którzy wzbogacili się dzięki górnictwu. W 2011 roku przeprowadzono prace remontowe na długim dachu kościoła. Dzisiejsza budowla to późnogotycka hala z trójnawowym chórem i podwójną wieżą od zachodu. Wyposażenie kościoła pochodzi z okresu późnego gotyku i renesansu. Ambona, obecnie znana jako ambona Lutra, została dokładnie dopasowana do filaru w 1518 roku. Zdobiony jest malowidłem grisaille. We wnętrzu kościoła w szklanej gablocie można zobaczyć dawną zawieszkę ambony Lutra, wykonaną w XVI wieku. Jego podstawę stanowią cztery szaty liturgiczne, tzw. pluwiały, które wówczas zostały wyrzucone. Po reformacji nadano im tutaj nowe przeznaczenie. Na powierzchni ukazanych jest 30 scen obrazkowych o wysokości ok. 38 cm i szerokości 16 cm. Ukazani są święci i sceny z życia Maryi. Ilustracje są modelowane plastycznie, z naklejonych i cerowanych kawałków płótna lnianego jeden na drugim, ozdobione perłami i złotymi nićmi. W 1876 roku ambona utraciła funkcję liturgiczną i od tego czasu prezentowana jest w szklanej gablocie. Rzeźbiony ołtarz pochodzi z okresu późnego gotyku. Źródło: Wikipedia