Opactwo cystersów w Gościkowie-Paradyżu

Gościkowo, dawniej Paradyż, niem. Paradies, to wieś położona w województwie lubuskim, w powiecie i gminie Świebodzin. Tutejszy pocysterski barokowy zespół klasztorny z kościołem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i św. Marcina datowany jest 1230 rok. Ufundował go za zgodą biskupa poznańskiego Pawła i księcia Władysława Odonica Mikołaj Bronisz herbu Wieniawa, wojewoda poznański. Pierwsi zakonnicy przybyli do Gościkowa około 1236 z położonego w Brandenburgii Lehnina. Kościół klasztorny budowano trochę później, bo w latach 1270-1290, gotycką świątynię poświęcono w 1397 roku. Opactwo stało się ważnym ośrodkiem na granicy trzech państw, zgromadzono tu księgozbiór, zaliczany do najliczniejszych w Polsce. Opactwo zostało poważnie zniszczone w czasie wojny trzydziestoletniej, duże zniszczenia odniosło też na skutek pożaru w 1722 roku. Odbudowano go przy wsparciu króla Władysława IV w stylu barokowym. Cystersi opuścili to miejsce podczas zaboru pruskiego, kiedy jego władze skonfiskowały większość dóbr paradyskich. Wtedy mury klasztorne stały się siedzibą Królewskiego Seminarium Nauczycielskiego.

Po 1945 powrócono też do dawnej nazwy miejscowości Gościkowo. Nazwa Paradyż pozostała jedynie jako nazwa zwyczajowa dla terenów obejmujących opactwo. W 1947 budynki opactwa przejęli Salezjanie, którzy otworzyli w klasztorze internat dla chłopców. Funkcjonował on do 1956, kiedy to w budynkach klasztoru rozpoczął działalność Wydział Filozoficzny Gorzowskiego Diecezjalnego Seminarium Duchowego. Po pięciu latach paradyski klasztor stał się siedzibą całości Seminarium. Od reorganizacji diecezji w 1992 nosi ono nazwę Wyższego Seminarium Duchownego Diecezji Zielonogórsko-Gorzowskiej. Dziś mury opactwa otworzone są dla zwiedzających, funkcjonuje tu Muzeum Paradyskie ze zbiorem pamiątek historycznych pozostawionych na przestrzeni dziejów przez cystersów paradyskich. Wśród nich cenne starodruki z XVII i XVIII, między innymi Tora - pięcioksiąg Mojżesza, dzieła Tomasza z Kempis, zabytkowe monstrancje, naczynia i stroje liturgiczne oraz kolekcja obrazów.