Pomnik Czynu Powstańczego na Górze św Anny

Obecnie jest to miejsce uroczystości poświęconych pamięci poległych w powstaniach śląskich, ale miejsce to ma bardziej mroczną historię. Pierwotnie w miejscu dawnego kamieniołomu NSDAP wybudowało amfiteatr, który miał służyć jako miejsce nazistowskiej propagandy. By miejsce robiło jeszcze większe wrażenie Niemcy w 1938 ukończyli budowę monumentalnego mauzoleum. Miało ono upamiętniać walczących i poległych w czasie trzech powstań śląskich obrońców niemieckiego Śląska. Mauzoleum zaprojektował je Robert Tischler i miało kształt niskiej rotundy z wąskimi oknami. Jedną z inspiracji artystycznych był zamek cesarza Fryderyka II Castel del Monte. Jako materiał do budowy posłużyły wapienne bloki pozyskane w okolicznych kamieniołomach. Po II wojnie światowej, od razu w 1945 roku zostało wysadzone w powietrze. Nowe władze polskie, które administrowały teraz tym terenem, postanowiły wybudować nowy pomnik, tym razem upamiętniający powstańców. Konkurs na projekt pomnika wygrał Xawery Dunikowski. Nowy pomnika miał być odsłonięty w 1948 roku, ale ostatecznie uroczyste otwarcie nastąpiło dopiero w 1955 roku. Warto dodać, że przed wysadzeniem mauzoleum wyciągnięto z sarkofagów ołowiane trumny, a same szczątki niemieckich żołnierzy wysypano na cmentarzu na Górze Świętej Anny. Na archiwalnej fotografi możecie zobaczyć jak wyglądało niemieckie mauzoleum.