Jezioro Afryka – Łuk Mużakowa

Łuk Mużakowa, to obszar geologiczny moreny czołowej powstałej podczas zlodowacenia środkowopolskiego. Teren ten leży przy granicy polsko - niemieckiej i w przeszłości był poddany silnej działalności człowieka. Jej efektem są liczne jeziorka pochodzenia antropogenicznego oraz pozostałości po eksploatacji węgla brunatnego. W 2011 roku Łuk Mużakowa uzyskał certyfikat Geoparku Europejskiego, obejmujący zarówno polską, jak i niemiecką część geoparku. Całość obszaru jest obecnie chroniona w ramach Parku Krajobrazowego Łuk Mużakowa. Po polskiej stronie najciekawszym miejscem są tereny dawnej kopalni węgla brunatnego i iłów ceramicznych Babina. Biegnie tu 5-kilometrowa ścieżka geoturystyczna pod nazwą „Dawna Kopalnia Babina, w Parku Krajobrazowym „Łuk Mużakowa”. Ścieżka prowadzi nas pośród dawnych wyrobisk, które są obecnie zalane wodą. Zbiorniki dzielą się na zapadliskowe oraz powstałe na skutek wypełnienia wodą dawnych wyrobisk odkrywkowych. Istnieje również trzeci typ zbiorników, powstałych naturalnie, jednak nadal związanych ze znajdującym się w podłożu węglem brunatnym. Tworzą się one w zagłębieniach nazywanych „giserami” lub „rowami wietrzeniowymi” i znajdują się w miejscach lokalnych zabagnień i torfowisk. Przybierają one różne kolory w zależności od składu chemicznego wody i podłoża. Niektóre z nich mają turkusowe barwę i przejrzystą wodą, lecz niestety nie nadają się do kąpieli. Zbiorniki pokopalniane są wypełnione kwaśnymi wodami. To konsekwencje rozkładu pirytu, znajdującego się w pokładach węgla. Wodę zakwasił kwas siarkowy, a odczyn pH wody w jeziorkach wynosi 3-4, co można porównać do soku pomarańczowego, czy octu. Z czasem kwas obojętnieje, i do jezior przeniosą się rośliny, ryby i inne zwierzęta. Dziś chciałbym zaprezentować największe z jezior - Afryka, jest to wyrobisko "Łuska C". Obecna nazwa, to efekt kształtu zbiornika, który przypomina kontynent afrykański. Powstał on na skutek wypełnienia wodą opadową i częściowo podziemną wyrobiska odkrywkowego powojennej kopalni „Przyjaźń Narodów – Szyb Babina”. Powierzchnia jeziora to ponad 20ha, a maksymalna głębokość 24m. Do jego obserwacji wybudowano potężną wieżę widokową na jego brzegu oraz kilka tarasów. Wędrując brzegiem "Afryki" napotkamy ciekawe formy erozji gleb antropogenicznych oraz źródło z naskorupieniami minerałów. Na brzegu zbiornika możemy też zobaczyć naturalną wychodnię węgla brunatnego w postaci wyraźnych, ciemnobrązowych smug osadu. Skarpy zbiornika to dawne zwałowiska skał wypłukane wodami opadowymi. Osady te są mocno porozcinane głębokimi żłobieniami, które łączą się z większymi dolinami w kształcie litery V. Zwałowiska powstały z kwarcu, pyłu węgla brunatnego, muskowitu oraz domieszki materiałów ilastych.