Tafalla

Tafalla, „kwiat Nawarry”, wznosi się na brzegach rzeki Cidacos, której wody nawadniają charakterystyczne dla niej urodzajne sady. Wspina się na wzgórze Santa Lucía wąskimi uliczkami wyznaczonymi przez monumentalne budynki, które mówią nam o znaczeniu historycznej przeszłości tego miasta. Wśród nich znajduje się kościół Santa María o średniowiecznym pochodzeniu, którego obecna forma pochodzi z XVI i XVII wieku. Mieści się w nim jeden z klejnotów romantyzmu Nawarry, ołtarz główny, jedno z najważniejszych dzieł mistrza Juana de Anchieta. Zachowuje także cudowną rzeźbę San Sebastian. Ten sam proces formacyjny przeszedł kościół San Pedro w stylu monarchów katolickich, odnowiony w XIV wieku i rozbudowany w XVI wieku. Wyróżniają się inne budowle sakralne, jak pustelnia San Nicolás w stylu protogotyckim z wpływami cystersów czy stary klasztor kapucynów z XVIII wieku, obecnie kościół pijarów. Klasztor Concepcionistas Recoletas, zbudowany na zlecenie hrabiny Gendulain w XVII wieku, z którego pałacem jest połączony łukiem, przechowuje jedno z najważniejszych dzieł manieryzmu w Nawarrze. Zaskakują wspaniałe pałace, jak Guendulain czy Mencos, Feria i Sosierra. Na niektórych planach, w starożytnych świadectwach i w pamięci pozostaje Pałac Królewski Nawarry, zbudowany przez Karola III Szlachetnego jako letnia rezydencja dworu. Legenda głosi, że była połączona z Olite poprzez podziemne galerie. Jego miejsce zajmuje obecny Plaza de Navarra i budynek ratusza. Od 1418 roku Tafalla obchodzi Jarmark Lutowy, przywilej nadany jej przez króla Karola III, który tak bardzo umiłował to miasto i uczynił je jednym z najbardziej prestiżowych. Do tego dochodzi strategiczne położenie na skrzyżowaniu szlaków handlowych, które nadaje mu funkcję handlową, którą pełni do dziś.