Cerkiew Katedralna Wrocław

Dawna świątynia św. Barbary powstała na przełomie XV i XVI w. jako kościół filialny i pogrzebowy parafii św. Elżbiety. Wcześniej na jego miejscu znajdowała się kaplica cmentarna z XIII w., która spłonęła jeszcze przed 1400, kiedy zaczęto odbudowę i rozbudowę świątyni. Zbudowana w stylu gotyckim trójnawowa bryła z cegły, długości 32,7 i szerokości 24,6 metrów. Ma od strony zachodniej dwie wieże o kwadratowej podstawie, ale tylko jedna z nich południowa osiągnęła planowaną wysokość, druga nie przewyższa murów kościoła.

W 1526 przeszła w ręce ewangelików, w latach 1741–1920 kościół garnizonowy. Zniszczenia z okresu II wojny światowej sięgnęły 70%, kościół stracił całe swoje wyposażenie i średniowieczne polichromie, spłonęły dachy, runęły sklepienia. Zabezpieczony tuż po wojnie, odbudowany w latach 1959–1961. Przekazany Kościołowi prawosławnemu w czerwcu 1963 i ustanowiony katedrą diecezji wrocławsko-szczecińskiej.

Mimo wielu przebudów i zniszczeń do dziś zachowało się kilka dzieł, które niegdyś tworzyły wystrój tegoż kościoła. Najcenniejszym z nich jest gotyckie retabulum ołtarza głównego ze scenami z Żywota św. Barbary oraz Pasji i triumfu Chrystusa. Obecnie zdekompletowany w MNW. Również w zbiorach warszawskich datowane na 1410 epitafium Barbary Polani z wizerunkami Marii i Vir Dolorum. W zbiorach MNWr obraz Veraicon z ok. połowy XV wieku.

W świątyni znajdują się dwa ikonostasy: przed ołtarzem głównym – współczesny drewniany, rzeźbiony, wykonany w 2019 r. w Salonikach; poprzedni zawierał ikony autorstwa Jerzego Nowosielskiego, Adama Stalony-Dobrzańskiego i Sotirisa Adamopulosa, niektóre z nich zostały przeniesione do nowego, oraz przed ołtarzem bocznym – pochodzący z Sosnowca, z rozebranej w 1938 cerkwi św. Mikołaja. Wnętrze katedry zdobią freski wykonane pod kierunkiem Jerzego Nowosielskiego. Od grudnia 2019 r. na wyposażeniu soboru znajdują się też dwa kioty i trzy analogiony, wykonane – podobnie jak nowy ikonostas – w Salonikach.

Na wieży katedry znajduje się zrekonstruowany w 2014 r. Zegar Kluskowy oraz dwa mniejsze zegary słoneczne. Przed 1945 rokiem zegar spóźniał się o ok. 15 minut. Zgodnie z legendą, nazwa zegara bierze się od tego, że dawniej wrocławskie gospodynie wrzucały kluski śląskie do garnka, kiedy biły dzwony w centrum miasta, a wyciągały je, gdy bił spóźniający się Zegar Kluskowy – gotowane przez taki czas kluski wychodzić miały idealnie.

Źródło: Wikipedia